Deze middag en avond staan in het teken van de financiële beschouwingen. We beginnen de middag met het bespreken van de voorjaarsrapportage 2020 en de uitgangspunten voor de begroting van 2021. Later op de dag zullen we terugkijken op het afgelopen jaar, bij het bespreken van de jaarstukken 2019. Voor we echter in deze materie duiken, wil de fractie van VVD Westerveld allereerst onze nieuwe griffier, mevrouw Reiny Weernekers, een heel hartelijk welkom heten in ons midden. Wij kijken uit naar een prettige samenwerking in de komende jaren en zien uit naar een strikt dieetplan voor onze obese democratie waar ik als fractievoorzitter meer over heb mogen horen in ons kennismakingsgesprek.
Ook willen we, voordat we overgaan op de algemene beschouwingen, nog even stilstaan bij de coronacrisis en de gevolgen die dit heeft voor de inwoners, bezoekers en ondernemers van onze gemeente. Wat in januari van dit jaar nog begon als iets wat ver weg in China speelde, kwam dit voorjaar op overdonderende manier ook in ons land terecht. Met inmiddels meer dan 50.000 aangetoonde besmettingen, bijna 12.000 ziekenhuisopnames en ruim 6100 doden in Nederland als gevolg. Onze gemeente is relatief gespaard gebleven, maar ook hier zijn mensen ziek geworden en zijn mensen overleden t.g.v. het coronavirus. Ook zijn veel ondernemers zwaar geraakt door het wegvallen van werkzaamheden en klandizie. Wij leven mee met eenieder die, op welke wijze dan ook, geraakt is door de gevolgen van het coronavirus of de maatregelen die hiermee gepaard gaan of zijn gegaan. Een compliment voor onze ambtelijke organisatie voor het snelle handelen inzake het maken van nieuw beleid is hier zeker op zijn plaats. Dank aan iedereen die in deze gemeente en daarbuiten keihard heeft gewerkt om alle gevolgen van COVID-19 te bestrijden. Van mantelzorger tot zorgpersoneel, van collegelid tot beleidsmaker, U heeft allen uw steentje bijgedragen waarvoor onze oprechte dank.
Nu gaan we over tot het bespreken van de voorjaarsnota 2020 en de uitgangspunten voor de begroting van 2021. Wij willen graag met u allen in gesprek over de toekomst en we willen het college enkele zaken meegeven voor het opstellen van de begroting. In het najaar zullen we hier dan opnieuw naar moeten kijken en we hopen dat op dat moment ook een beter inzicht in de meerjarenbegroting beschikbaar is.
Naast alle financiële gevolgen die de coronacrisis heeft gebracht, is er ook sprake van een financiële disbalans in onze reguliere begroting. In de jaren voor 2018 was er sprake van het aanvullen van reserves waardoor het weerstandsvermogen een omvang kende waarmee financiële tegenvallers goed opgevangen konden worden. Inmiddels zien we dat in onze gemeente de baten niet meer dekkend zijn voor de lasten in de gewone exploitatie. Nieuwe tegenvallers kunnen dus alleen worden opgevangen door het verhogen van de lokale lasten, door bezuiniging op niet kerntaken zoals de maatschappelijke voorzieningen, door het opnieuw beoordelen van voorzieningen op groot onderhoud en/of het naar beneden bijstellen van het kwaliteitsniveau in de openbare ruimte. Dit zijn geen makkelijke keuzes waar we als raad en college in de komende maanden voor komen te staan. Het uitgangspunt van het college, om te streven naar een structureel evenwicht van baten en lasten in 2023, onderschrijven wij van harte.
Om de visie van de VVD-Westerveld op de te maken keuzes te geven, hebben wij een 10-punten actieplan gemaakt die we graag met u delen:
- De ontwikkelingen in de herverdeling van het gemeentefonds baren ons grote zorgen. Wij willen dan ook het college oproepen om er alles aan te doen om de herverdeling van het gemeentefonds niet tot schade te laten leiden voor onze plattelandsgemeente en hiertoe samen met andere plattelandsgemeenten een lobby te voeren in Den Haag. Hiervoor hebben wij een MOTIE voorbereid die de raad inmiddels heeft ontvangen. Afhankelijk van de reactie van andere partijen, zijn we voornemens om deze motie in de tweede termijn in te dienen.
- Genereer inkomsten door de verkoop van gemeentelijke eigendommen en of gronden (o.a. gemeentewerf Havelte, voormalige locatie Storkschool Dwingeloo, locatie Dingspilhuus, bedrijventerrein Moesbergererven). Stimuleer tevens reeds bekende woningbouwplannen in o.a. Havelte en Vledder.
- Op het gebied van afvalinzameling of grondstoffenbeleid zien we een duidelijke ambitie m.b.t. het behalen van de VANG-doelstelling. Als de hoeveelheid restafval niet verder daalt, wordt de verbrandingsbelasting veel hoger. Onze ambitie is om zo veel mogelijk aan de VANG-doelstelling te voldoen tegen de laagste kosten voor onze inwoners. Hiervoor zullen we ook moeten kijken naar het systeem van inzamelen. We wachten de discussie hierover in het najaar af om alle argumenten goed af te wegen. Los van de discussie over het systeem van inzamelen zijn we van mening dat de afvalstoffenheffing kostendekkend moet zijn zoals voorgesteld in de uitgangspunten begroting.
- Om de uitgaven op maatschappelijke voorzieningen in de hand te houden, zijn we ervan overtuigd dat het bundelen van voorzieningen de enige manier is om ook op de langere termijn voorzieningen in stand te houden. Een goed voorbeeld hiervan is het dorpshuis Over Entinghe in Dwingeloo. Wij verzoeken het college om in het gesprek met het dorpshuis de optie tot een verregaande samenwerking met de sporthal mee te nemen. Met een aanpassing van de sportzaal inclusief de beschikbare vergaderruimtes zien wij mooie kansen aan het Westeinde nabij de school en de sportvelden. We zijn bereid om geld vrij te maken voor aanpassing van de locatie zodat de verenigingen en instanties die nu gebruik maken van het dorpshuis op de nieuwe locatie op een goede manier de dorpshuisfunctie kunnen blijven gebruiken. Hierover moet een open gesprek gevoerd worden met het bestuur en alle gebruikers. Het vrijkomende gebouw inclusief de gronden kunnen dan herbestemd worden.
- Ondersteun en faciliteer onze ondernemers en gebruik hun kracht, inventiviteit en flexibiliteit om de economie een boost te geven. Experimenteerruimte vinden we belangrijk en we zien dit als ambitie in de omgevingsvergunning. Gebruik hiervoor ook de regiodeal. We moeten als raad nadenken op welke wijze we hier kaders aan willen stellen.
- We zullen kritisch moeten kijken naar de uitkomsten van de samenlevingsagenda’s en prioriteiten moeten stellen in de uitvoering van de plannen. De financiële vertaling van de nieuw aangedragen punten door inwoners en ondernemers laat zien dat dit structurele investeringen vraagt, die wij wellicht op dit moment als gemeente niet kunnen lijden.
- Ook zullen we kritisch moeten blijven op de uitgaven in het Sociaal Domein. We zien dat de ombuigingen in het sociaal domein die zijn vastgesteld bij het behandelen van de begroting voor 2020 inmiddels voor een deel tot uitvoer zijn gekomen en we zien ook dat dit daadwerkelijk heeft geleid tot minder uitgaven. We zien de ingeslagen weg graag vervolgd worden en vragen daarbij ook specifiek aandacht voor Reestmond als gemeenschappelijke regeling. Hoe kunnen we onze wettelijke taak goed uitvoeren, zonder de ongewenste bij-effecten van het de gemeenschappelijke regeling? Hierover gaan we graag weer verder in gesprek met college en raad in het najaar van 2020.
- De mogelijkheden tot bezuiniging die het college voorstelt in het document “Uitgangspunten begroting” op bladzijde 10 kunnen onze instemming krijgen, inclusief de mogelijkheden om te komen tot besparingen in de openbare ruimte. Wij zien dit waar mogelijk graag verder uitgewerkt in de begroting voor 2021.
- Vitale vakantieparken Drenthe krijgt steeds meer handen en voeten en het is goed om te zien dat we met ondernemers en inwoners goed samenwerken waarbij vooral het excelleren van de parken een meerwaarde voor onze gemeente geeft. Dit is goed voor het toeristisch imago van onze gemeente en biedt kansen voor de economie. Maar ook in het transformeren zijn we koploper in de provincie en er staan er mooie plannen klaar om uitgevoerd te worden. Omdat we ons realiseren dat we naast het beperken van lasten ook zullen moeten kijken naar het verkrijgen van meer baten, vinden we het redelijk om de toeristenbelasting verder te laten doorstijgen in 2021. Dit mede gezien de kwaliteit van onze gereconstrueerde dorpskernen, mooie fietspaden en andere voorzieningen waar door toeristen goed gebruik van wordt gemaakt. Wel maken we ons zorgen over de gevolgen van deze verhoging voor bijvoorbeeld de groepsaccomodaties die dit jaar heel zwaar getroffen zijn door de corona maatregelen en waar de verhoging van de toeristenbelasting relatief zwaar meetelt. VVD-Westerveld is dan ook nog steeds voorstander van een gedifferentieerd tarief waarbij bijvoorbeeld kinderen tot 12 jaar worden vrijgesteld van het heffen van toeristenbelasting. Wij hebben hier vorig jaar al een motie voor ingediend en in afwachting van het onderzoek van het recreatieschap houden we deze nog beschikbaar voor opnieuw indienen tijdens de begrotingsvergadering.
- Het laatste punt waar de VVD-Westerveld bereid is om naar te kijken is het verhogen van de lokale lasten. Er is sprake van onbenutte belastingcapaciteit voor de onroerende zaakbelasting en we realiseren ons dat we wellicht niet ontkomen aan een geringe stijging van de OZB. Wij blijven echter streven naar het zo laag mogelijk houden van de belastingdruk, zodat hardwerkend Nederland zoveel mogelijk van het verdiende geld naar eigen keuze kan besteden. Als het onvermijdelijk is de OZB te verhogen, zouden we willen kijken naar de mogelijkheid om de rioolheffing te verlagen om de totale lastenstijging voor inwoners te beperken.
Wij zijn benieuwd naar de inbreng van de andere fractie op de voorjaarsnota en naar de reactie van het college op alle fracties.